🧾 Denetim ile İlgili Yönetmelikler ve KGK Yetkilendirme Usulleri (2025–2026 Rehberi)

🧾 Denetim ile İlgili Yönetmelikler ve KGK Yetkilendirme Usulleri (2025–2026 Rehberi)

🧾 Denetim ile İlgili Yönetmelikler ve KGK Yetkilendirme Usulleri (2025–2026 Rehberi)

🎯 Giriş: Denetim Neden Düzenlenir?

Finansal güvenin sağlanması, yatırımcının korunması ve işletmelerin hesap verebilirliğinin güçlendirilmesi…
Denetimin temel amacı işte tam da budur. 🔍

Ancak bu güveni sağlayabilmek için denetim faaliyetlerinin belli standartlara ve yasal düzenlemelere dayanması gerekir.
Türkiye’de bu alanın tek düzenleyici kurumu Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK)’dır. 🏛️

Bu yazıda;
📘 Denetimle ilgili yürürlükteki yönetmelikleri,
📋 KGK’nın bağımsız denetçi yetkilendirme süreçlerini,
💡 Ve uygulamadan örnekleri bulacaksınız.

⚖️ 1. Denetim Faaliyetlerinin Hukuki Dayanağı

Denetim mesleğini düzenleyen temel mevzuatlar:

660 Sayılı KHK: Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’nun kuruluş kanunu.

Bağımsız Denetim Yönetmeliği (26.12.2012 tarihli, 28509 sayılı RG).

Türkiye Denetim Standartları (TDS).

Finansal Raporlama Standartları (TFRS / TMS).

3568 Sayılı Kanun: Mali müşavirlik ve yeminli mali müşavirlik mesleğini tanımlar.

💡 Örnek:
660 sayılı KHK ile KGK, “denetim standartlarını belirleme, denetçileri yetkilendirme ve gözetim yapma” yetkisine sahip olmuştur. Bu sayede denetim mesleği artık uluslararası standartlarla aynı çizgide yürümektedir. 🌍

🏛️ 2. KGK’nın Rolü: Türkiye’de Denetimin Kalbi

Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK), 2011 yılında kurulmuştur.
Görevi; denetçileri yetkilendirmek, gözetlemek, standartları belirlemek ve kaliteyi sağlamaktır.

🔹 KGK’nın Temel Görevleri

Denetim standartlarını belirlemek (TDS)

Denetçi yetkilendirme sınavlarını yapmak

Bağımsız denetim kuruluşlarını lisanslamak

Kalite kontrol ve gözetim faaliyetleri yürütmek

Mesleki etik ilkeleri belirlemek

📘 Örnek:
2024 yılında KGK, 20.000’den fazla denetçiyi aktif olarak gözetim sistemine dahil etti.
Bu sistem, uluslararası denetim kalitesini izlemek için Avrupa’daki benzer kurumlarla entegre çalışıyor. 🌐

🧩 3. Bağımsız Denetim Yönetmeliği – Temel Esaslar

Bağımsız Denetim Yönetmeliği, denetçilerin görev, sorumluluk, etik ilkeler ve raporlama esaslarını belirler.

🔸 Yönetmeliğin Kapsamı

Denetçi olma şartları

Denetim kuruluşlarının kuruluş şartları

Yetkilendirme ve sicil işlemleri

Etik ilkeler

Kalite kontrol sistemi

Denetim sözleşmeleri ve raporlama süreçleri

💡 Örnek:
Yönetmeliğin 13. maddesine göre; bir denetçi, aynı şirkette ardışık 7 yıl denetim yaptıysa en az 2 yıl ara vermek zorundadır. Bu kural “bağımsızlık” ilkesini korumak için konmuştur. ⚖️

📋 4. KGK Yetkilendirme Süreci Adım Adım

Denetçi olmak isteyen herkes için en çok merak edilen konu:
KGK bağımsız denetçi yetkilendirmesi nasıl yapılır?
İşte 2025–2026 dönemi için güncel süreç:

🪜 Adım 1: Ön Şartların Sağlanması

4 yıllık iktisadi ve idari bilimler, hukuk, mühendislik veya ilgili bölümlerden mezun olmak 🎓

En az 3 yıl denetim/muhasebe tecrübesi sahibi olmak

SMMM veya YMM ruhsatına sahip olmak (bazı durumlarda istisna)

🪜 Adım 2: KGK Sınavına Girmek

Sınav 4 ana bölümden oluşur:

Muhasebe Standartları (TMS/TFRS)

Denetim Standartları (BDS)

Finansal Yönetim ve Kurumsal Yönetim

Meslek Hukuku ve Etik

📘 Örnek:
2025/1 döneminde yapılan KGK sınavında en çok soru çıkan alan:
BDS 315 (Risk Değerlendirmesi) ve BDS 700 (Raporlama) oldu.

🪜 Adım 3: Uygulamalı Mesleki Eğitim

Sınavı kazanan adaylar, bağımsız denetim kuruluşlarında belirli bir süre uygulamalı eğitim alır.
Bu dönem genellikle 12 ila 18 ay sürer.
KGK bu süreçte adayları “mentorluk sistemiyle” izler. 🧭

🪜 Adım 4: Sicil Kaydı ve Yetki Belgesi

Eğitimini tamamlayan ve sınavdan başarılı olan adaylara Bağımsız Denetçi Yetki Belgesi verilir.
Denetçiler, KGK’nın Bağımsız Denetçi Siciline kaydedilerek resmi olarak görev yapabilir. 📜

💡 Örnek:
Bir denetçi, sicile kayıt olduktan sonra hem bireysel olarak hem de bir Bağımsız Denetim Kuruluşu bünyesinde faaliyet gösterebilir.

📑 5. Denetim Kuruluşlarının Yetkilendirilmesi

Sadece kişiler değil, denetim şirketleri de KGK tarafından yetkilendirilir.
Kuruluş için temel şartlar:

En az 5 denetçi ortak,

Bağımsızlık ve etik beyanı,

Kalite kontrol sistemi kurulması,

Mesleki sorumluluk sigortası.

📘 Örnek:
Bir denetim firması, enerji sektöründe denetim yapacaksa KGK’ya “sektörel yetki başvurusu” da yapar.
Bu sayede sadece o sektörde rapor düzenleme hakkı kazanır. ⚙️

🧠 6. Kalite Kontrol Sistemi (KKS)

KGK yönetmeliğine göre her denetim kuruluşu;

Kalite politikası,

İzleme prosedürü,

Dosya kontrolü oluşturmak zorundadır.

Denetimler, rastgele seçilen firmalarda KGK gözetim denetçileri tarafından kontrol edilir.
Bu sistemin adı: KGK Kalite Güvence İncelemesi. 🔍

💡 Örnek:
Bir denetim firması, raporunu zamanında teslim etmez veya çalışma kâğıtlarını eksik düzenlerse KGK tarafından “uyarı” veya “faaliyet durdurma” cezası alabilir. ⚠️

🧮 7. Denetim Sürecinde Uygulama Örnekleri

💼 Örnek 1: Risk Değerlendirme

Denetçi, bir üretim şirketinin stoklarında anormallik tespit etti.
→ BDS 240 ve BDS 315 uyarınca ek testler yaptı.
Sonuçta hile kaynaklı yanlışlık ortaya çıktı.

📊 Örnek 2: Raporlama

Bir denetim firması, şirketin faaliyet raporunda belirsizlik buldu.
→ BDS 570 (Süreklilik Varsayımı) gereği “şartlı görüş” verdi.

📈 Örnek 3: Kalite Kontrol

KGK kalite incelemesinde; firma personelinin yeterli eğitim almadığı tespit edildi.
→ “Uyarı ve iyileştirme planı” zorunluluğu getirildi.

🧭 8. 2025–2026 Döneminde Beklenen Yenilikler

🌐 1. Dijital Denetim Platformu:
KGK, denetçilerin çalışma kâğıtlarını elektronik ortamda iletebileceği yeni sistem üzerinde çalışıyor.

📊 2. Sürdürülebilirlik Denetimi (ESG):
2026 itibarıyla sürdürülebilirlik raporlarının bağımsız denetimi zorunlu hale gelecek.

📜 3. Sürekli Eğitim Zorunluluğu:
Denetçilerin her yıl en az 40 saat KGK onaylı eğitim alması gerekecek.

💬 9. Denetim Mesleğinde Etik ve Sorumluluk

Denetim faaliyeti, sadece teknik bilgi değil etik duruş da gerektirir.
KGK, denetçilerden şu 5 temel etik ilkeye uymalarını ister:

Dürüstlük

Tarafsızlık

Mesleki yeterlilik

Gizlilik

Mesleğe uygun davranış

💡 Örnek:
Bir denetçi, eski çalıştığı şirkette denetim yapamaz.
Bu durum “çıkar çatışması” olarak değerlendirilir. ⚠️

🧠 Sonuç: Denetim Kalitesi, Güvenin Temelidir

Denetim mesleği, işletme dünyasının vicdanı gibidir. 🧭
KGK’nın belirlediği yönetmelikler, denetçilerin etik çerçevede ve kaliteli hizmet sunmasını sağlar.
Her denetçi;
💼 yetkili,
📚 bilgili,
⚖️ tarafsız,
🌍 uluslararası standartlara uygun olmalıdır.